1 |
est inventa separata accidentibus. Et illud est, quoniam quemadmodum |
VIEW AND COMPARE
|
2 |
nos putamus illud in universalibus praedicatis accidentis, sicut in universali |
VIEW AND COMPARE
|
3 |
albedinis et negredinis similiter non oportet, ut putemus illud in |
VIEW AND COMPARE
|
4 |
universalibus substantiae. Et etiam, qui putat illud in universalis, defectus quidem, |
VIEW AND COMPARE
|
5 |
quando propter se non propter inventionem universalis ipsius. |
VIEW AND COMPARE
|
6 |
[79] Dixit: Hoc ergo |
VIEW AND COMPARE
|
7 |
est ostensio corruptionis eius, quod probaverunt. Iamque ostenderunt, quod |
VIEW AND COMPARE
|
8 |
demonstratio super inventionem universalem est nobilior quam illa, quae est |
VIEW AND COMPARE
|
9 |
super inventionem particularem ex probationibus, quarum una est |
VIEW AND COMPARE
|
10 |
res, quae scitur per rem veriorem in dando causam est nobilior quam |
VIEW AND COMPARE
|
11 |
res, quae scitur per rem, quae non est verior in dando causam. Et universale |
VIEW AND COMPARE
|
12 |
est verius in dando causam, quando est illud, quod praedicatur de eo res |
VIEW AND COMPARE
|
13 |
per se. Et est illa res, apud quam stat quaestio per quare secundum, quod est causa ve- |
VIEW AND COMPARE
|
14 |
ra. Verbi gratia quia quando nos requirimus, verbi gratia quare est |
VIEW AND COMPARE
|
15 |
triangulus habens angulos extrinsecos aequales quattuor re- |
VIEW AND COMPARE
|
16 |
ctis. Et dicitur propter quid est aequicrus, est dans in illo causam |
VIEW AND COMPARE
|
17 |
diminutam, quando sit accidentalis. Et similiter si dicitur propter quod est trian- |
VIEW AND COMPARE
|
18 |
gulus et quando dicitur propterea, quia est figura rectilinea. Et illud |
VIEW AND COMPARE
|
19 |
est propter quod inveniuntur anguli extrinseci cum hac dispositione, |
VIEW AND COMPARE
|
20 |
iamque dedit causam veram completam faciens adipisci scientiam |
VIEW AND COMPARE
|
21 |
completam. Et amplius quando res particulares sunt infinitae et |
VIEW AND COMPARE
|
22 |
res infinitae sunt non comprehensae nec contentae. Sed universalia sunt com- |
VIEW AND COMPARE
|
23 |
prehendentia particularia et concludentia ipsa. Et erit demonstratio |
VIEW AND COMPARE
|
24 |
super res universales nobilior quam demonstratio super particulares, pro- |
VIEW AND COMPARE
|
25 |
pterea quia demonstratio super res, quarum scitum est plus est no- |
VIEW AND COMPARE
|
26 |
bilior demonstratione rebus quidem quarum scitum est minus, scilicet res |
VIEW AND COMPARE
|
27 |
particularis. Et ubi demonstratio, qua sciuntur duo nobi- |
VIEW AND COMPARE
|
28 |
lior est demonstratione, qua scitur unum. Sed quo scitur |
VIEW AND COMPARE
|
29 |
universale ipso particulare propter universale in potentia propinqua, sed |
VIEW AND COMPARE
|
30 |
ille, qui scit particulare non habet scientiam universalem propter illud |
VIEW AND COMPARE
|
31 |
non potentia propinqua neque longinqua. Et etiam quoniam terminus me- |
VIEW AND COMPARE
|
32 |
dius, qui est ex causa universali et altiori est demonstratio cum qua pervenit |
VIEW AND COMPARE
|
33 |
inquisitio ex causa illius rei et quiescit desiderium naturale et quando est |
VIEW AND COMPARE
|
34 |
demonstratio, quae est universalis magi sin capitulo scientiae causae, ergo demon- |
VIEW AND COMPARE
|
35 |
stratio, quae erit de universali est nobilior quam illa, quae est de particu- |
VIEW AND COMPARE
|
36 |
lari. Et illud est, quia si esset demonstratio nobilior illa, in qua |
VIEW AND COMPARE
|
37 |
propositio maior est completioris utilitatis et conclusio, quae est cum hac di- |
VIEW AND COMPARE
|
38 |
spositione iam oportet, ut sit nobilior.[80] Dixit: Et hae sunt dictiones, |
VIEW AND COMPARE
|
39 |
quibus est possibile ostendere, quod scientia de universali est nobilior quam |
VIEW AND COMPARE
|
40 |
scientia de particulari, nisi quia in his dictionibus, quibus ratioci- |
VIEW AND COMPARE
|
41 |
namur est aliquid carens cursu dictionum dialecticarum, scilicet topi- |
VIEW AND COMPARE
|
42 |
carum, quoniam hoc est unum, quod vult dialecticas et quidem oportet, |
VIEW AND COMPARE
|
43 |
ut invitamur in his, super hoc, quod universale est magis in capitulo scientiae |
VIEW AND COMPARE
|
44 |
quam particulare, propterea quod qui habet scientiam rei particularis, non |
VIEW AND COMPARE
|
45 |
habet scientiam universalis penitus neque secundum aliquem modum, scilicet non in poten- |
VIEW AND COMPARE
|
46 |
tia nec in actu. Et haec est summa quam dixit, quod demonstratio universalis |
VIEW AND COMPARE
|
47 |
est dignior particulari. |
VIEW AND COMPARE
|
|
Commentum 40 |
|
48 |
Commentum 40 |
VIEW AND COMPARE
|
49 |
[81] Et quod demonstratio quidem affirmativa est dignior ne- |
VIEW AND COMPARE
|
50 |
gativa, ostendemus etiam ex respectibus, quorum est |
VIEW AND COMPARE
|
51 |
unus, quod demonstratio, quae componitur ex propositionibus |
VIEW AND COMPARE
|
52 |
in capitulo quantitatis, id est simplicioribus et nobilior est quidem demon- |
VIEW AND COMPARE
|
53 |
stratio, quae constituitur super propositiones magis in capitulis duobus si- |
VIEW AND COMPARE
|
54 |
mul aut in uno eorum. Et demonstratio affirmativa et negativa |
VIEW AND COMPARE
|
55 |
conveniunt in hoc simul, quod ambae componuntur ex tribus termi- |
VIEW AND COMPARE
|
56 |
nis, nisi quia affirmativa componitur ex duabus propositionibus unius |
VIEW AND COMPARE
|
57 |
speciei affirmativis, et negativa componitur ex propositionibus dua- |
VIEW AND COMPARE
|
58 |
rum specierum. Et quod demonstratio quidem non componitur ex propositioni- |
VIEW AND COMPARE
|
59 |
bus in capitulo quantitatis et qualitatis est nobilior, |
VIEW AND COMPARE
|
60 |
quando dicitur ex hoc, quod demonstratio, quae componitur ex propositionibus |
VIEW AND COMPARE
|
61 |
pluribus, ergo scientia illius est longior a scientia primi per naturam. Et ita |
VIEW AND COMPARE
|
62 |
simile est, ut sit res in eo, quod componitur ex propositionibus specifican- |
VIEW AND COMPARE
|
63 |
tibus in scientia, scilicet ut sit una ipsarum magis nota quam secunda. Verbi gratia |
VIEW AND COMPARE
|
64 |
affirmativa et negativa, quoniam affirmativa est magis nota |
VIEW AND COMPARE
|
65 |
quam negativa. Et ex quo est, quod demonstratio negativa composita ex |
VIEW AND COMPARE
|
66 |
duabus propositionibus, quarum una est aequalis propositioni uni ex de- |
VIEW AND COMPARE
|
67 |
monstratione secunda, negativa in scientia alia magis nota quam |
VIEW AND COMPARE
|