1 |
inventa rebus diversis per naturam, quae non sunt posita quae- |
VIEW AND COMPARE
|
2 |
dam sub quibusdam, iam oportet necessario, ut sint ipsa etiam |
VIEW AND COMPARE
|
3 |
diversa. Et exemplum illius est, quod veritas ex quo est diversa per |
VIEW AND COMPARE
|
4 |
naturam a punctis, quando sint unitates non habentes potentiam |
VIEW AND COMPARE
|
5 |
et punctum positionem habens, tunc iam oportet necessario, ut |
VIEW AND COMPARE
|
6 |
sint demonstrationes necessario super uno horum generum di- |
VIEW AND COMPARE
|
7 |
versae a demonstrationibus, quae stant super genus aliud et illud est, quoniam |
VIEW AND COMPARE
|
8 |
si accidit, non evadet, quin accusatur, ut sit, quae est ex ipsis in scien- |
VIEW AND COMPARE
|
9 |
tia una et eadem, ut ponam in scientia secunda aut terminus |
VIEW AND COMPARE
|
10 |
medius inter duas extremitates aut subiectum rei aut prae- |
VIEW AND COMPARE
|
11 |
dicatum differentiae, quae est in alia scientia alia, scilicet aut extremitas |
VIEW AND COMPARE
|
12 |
maior aut minor. Et illud aut per hoc, ut conveniat potentia |
VIEW AND COMPARE
|
13 |
eius in duabus scientiis, ut diversificetur, ita ut sit una ipsarum ter- |
VIEW AND COMPARE
|
14 |
minus medius et in alia extremitas econverso. Et |
VIEW AND COMPARE
|
15 |
illud erit manifestum, quod punctus non erit terminus medius in |
VIEW AND COMPARE
|
16 |
syllogismo universali nec extremitas maior nec minor non |
VIEW AND COMPARE
|
17 |
secundum modum convenientiae nec secundum modum diversitatis, ita ut sit |
VIEW AND COMPARE
|
18 |
terminus in eadem instantia numeri et geometriae simul aut |
VIEW AND COMPARE
|
19 |
sit terminus minor in una ipsarum et medius in alia. Sed ap- |
VIEW AND COMPARE
|
20 |
propriatur uni syllogismorum tamen.[97] Et hoc ipsum, quod oportet in |
VIEW AND COMPARE
|
21 |
propositionibus propriis oportet in propositionibus communi- |
VIEW AND COMPARE
|
22 |
bus, scilicet ut sint quodammodo diversae propter duas res, quarum una est, |
VIEW AND COMPARE
|
23 |
quod propositionibus communes quidem aguntur in scientia qualibet connexa |
VIEW AND COMPARE
|
24 |
propositionibus propriis illi scientiae. Verbi gratia, quod propositio di- |
VIEW AND COMPARE
|
25 |
cens, quod res aequales in re specificae sunt aequales, est |
VIEW AND COMPARE
|
26 |
ad hoc, quod hoc numerus coaequatur huic nu- |
VIEW AND COMPARE
|
27 |
mero et geometria ad hoc, quod linea est aequalis huic lineae. Et |
VIEW AND COMPARE
|
28 |
res secunda est, quod utrumque ipsorum inclinaret appropinquat causa sub- |
VIEW AND COMPARE
|
29 |
iecto suo. Et arithmeticus, quando dicit, quod numeri aequales uni nu- |
VIEW AND COMPARE
|
30 |
mero sunt aequales. Et geometra dicit, quod lineae aequales uni li- |
VIEW AND COMPARE
|
31 |
neae sunt aequales. Et haec est dispositio in reliquis propositioni- |
VIEW AND COMPARE
|
32 |
bus communibus. Hoc est ergo unum, quo apparet, quod propositio- |
VIEW AND COMPARE
|
33 |
nes, quae sunt in scientiis diversis oportet, ut sint diversae. |
VIEW AND COMPARE
|
34 |
[98] Iam |
VIEW AND COMPARE
|
35 |
apparet illud etiam ex hoc, quod propositiones oportet, ut sint |
VIEW AND COMPARE
|
36 |
propositiones nunc quam conclusiones, quia ipsae quidem addunt, ut su- |
VIEW AND COMPARE
|
37 |
per eas uno termino, qui est terminus medius. Et illud est |
VIEW AND COMPARE
|
38 |
positum aut inter extremitates aut foris ab eis. Et quando conclu- |
VIEW AND COMPARE
|
39 |
siones propositionis possibile, ut sint infinitae, iam oportet, ut sint |
VIEW AND COMPARE
|
40 |
propositiones infinitae. Et si essent propositiones scientiarum unae et eaedem |
VIEW AND COMPARE
|
41 |
oportet, ut essent comprehensae numero finitae, quoniam res, in qui- |
VIEW AND COMPARE
|
42 |
bus communicant res multae, oportet, ut sint huiusmodi di- |
VIEW AND COMPARE
|
43 |
spositionis, scilicet comprehensae numero, sicut ipsa sunt elementa prin- |
VIEW AND COMPARE
|
44 |
cipiorum, sicut est dispositio videns, quod affirmatio et negatio |
VIEW AND COMPARE
|
45 |
dividunt verum a falso in omnibus rebus. Et modus secundus est |
VIEW AND COMPARE
|
46 |
principia propria. Et sunt in quibus communicant plus una ar- |
VIEW AND COMPARE
|
47 |
tes et in principiis communibus Aristoteles dicit, quod ex ipsis est demonstratio in |
VIEW AND COMPARE
|
48 |
qualibet arte, quando ipsa eadem non cooperientur in qualibet arte, sed coope- |
VIEW AND COMPARE
|
49 |
ratur vis ipsarum. Et in principiis propriis dicit, quod in ipsis eisdem est |
VIEW AND COMPARE
|
50 |
demonstratio, quando sint ipsa partes ipsarum demonstrationum et cetera. |
VIEW AND COMPARE
|
|
Commentum 44 |
|
51 |
Commentum 44 |
VIEW AND COMPARE
|
52 |
[99] Dixit: Et scientia diversificatur a putatione vera, pro- |
VIEW AND COMPARE
|
53 |
pterea quia scientia est in re nobis necessaria et per |
VIEW AND COMPARE
|
54 |
terminos medios necessarios. Et necessarium est res, |
VIEW AND COMPARE
|
55 |
quae est secundum dispositionem quamcumque. Et est impossibile, ut diver- |
VIEW AND COMPARE
|
56 |
sificetur illa dispositio, sed putatio vera est quidem primo per |
VIEW AND COMPARE
|
57 |
se rebus pluribus. Et illud est, quoniam ex quo sunt hoc res verae |
VIEW AND COMPARE
|
58 |
et inventae praeter quod sit possibile, ut sit secundum diversifitatem eius, |
VIEW AND COMPARE
|
59 |
quod est, ergo manifestum est, quod est possibile, ut sit in hoc scien- |
VIEW AND COMPARE
|
60 |
tia, quoniam scientia est, ut vera in re inventa, quoniam non est pos- |
VIEW AND COMPARE
|
61 |
sibile, ut sit in necessario eius super quo est. Et si esset in hoc |
VIEW AND COMPARE
|
62 |
scientia, esset res, quae est possibilis, ut sit secundum contrarium eius, |
VIEW AND COMPARE
|
63 |
quo est impossibilis, ut sit in diversifitate, quae est et quando est |
VIEW AND COMPARE
|
64 |
hoc ita et sunt res, in quibus verificatur intellectus et scientia et |
VIEW AND COMPARE
|
65 |
putatio. Et putatio quaedam est vera et quaedam falsa. Et est fal- |
VIEW AND COMPARE
|
66 |
sa in hac natura, in qua non est possibile, ut nobis perveniat |
VIEW AND COMPARE
|
67 |
ex intellectu ubique, quod consequitur propositiones proprias necessa- |
VIEW AND COMPARE
|