1 |
mam inventi, sicut est motus lapidis ab inferius et ascensionis |
VIEW AND COMPARE
|
2 |
ignis superius. Et modus secundus est, qui est propter hyle, |
VIEW AND COMPARE
|
3 |
sicut est generabile, quod consequitur necessario, ut sit corruptibi- |
VIEW AND COMPARE
|
4 |
le. Et in hyle etiam necessitas propter formam, scilicet quia forma |
VIEW AND COMPARE
|
5 |
naturalis, non est possibile, ut sit non nisi in hyle. Et hoc est ex- |
VIEW AND COMPARE
|
6 |
planatum in scientia naturali.[128] Et res, quae renovantur ex cogi- |
VIEW AND COMPARE
|
7 |
tatione et intellectu et similiter renovatae a natura quadam |
VIEW AND COMPARE
|
8 |
sunt per accidens et casualiter et quaedam non per accidens et quae- |
VIEW AND COMPARE
|
9 |
dam, quae non renovantur per accidens sunt species, sicut est do- |
VIEW AND COMPARE
|
10 |
mus in rebus artificialibus et homo in rebus naturalibus |
VIEW AND COMPARE
|
11 |
et sunt, quae renovantur propter aliquam rem ex rebus. Sed quae |
VIEW AND COMPARE
|
12 |
quidem renovantur per accidens sunt res, quarum causa est ars |
VIEW AND COMPARE
|
13 |
aut natura, tamen non est renovatio ipsarum ex intentione, sed |
VIEW AND COMPARE
|
14 |
per accidens, sicut est sanitas, quae renovatur per accidens ex in- |
VIEW AND COMPARE
|
15 |
cisione venae in proelio aut quod est simile huic. Et sicut est di- |
VIEW AND COMPARE
|
16 |
gitus sextus in rebus naturalibus et propter illud res, quae no- |
VIEW AND COMPARE
|
17 |
minantur accidentalia et casualia, quando renovantur ab arte aut |
VIEW AND COMPARE
|
18 |
a natura. Et est res quam non intendit ars neque natura, quoniam |
VIEW AND COMPARE
|
19 |
ars et natura utraeque quidem agunt propter aliquid ex rebus |
VIEW AND COMPARE
|
20 |
et illud est transmutatio, quam existimat ars aut natura, sed |
VIEW AND COMPARE
|
21 |
casus et forma non est, quod renovatur propter finem ex tribus neque |
VIEW AND COMPARE
|
22 |
res ex rebus. Et propter hoc est renovatio eius pauca. Et non |
VIEW AND COMPARE
|
23 |
est haec causa numerata in causis quaesitis neque agitur me- |
VIEW AND COMPARE
|
24 |
dium in demonstrationibus. |
VIEW AND COMPARE
|
|
Commentum 13 |
|
25 |
Eadem autem causa. Commentum 13 |
VIEW AND COMPARE
|
26 |
[129] Dixit: Et causae rerum inventarum cum |
VIEW AND COMPARE
|
27 |
rebus sunt in rebus generabilibus in tempore praeterito et genera- |
VIEW AND COMPARE
|
28 |
tis in futuro unae et eaedem, scilicet quod ipsae eaedemque sunt cum |
VIEW AND COMPARE
|
29 |
rebus inventis in tempore praeterito et rebus inventis in tempore |
VIEW AND COMPARE
|
30 |
futuro. Et ipsae sunt, quae ponuntur termini medii in demon- |
VIEW AND COMPARE
|
31 |
strationibus. Et istae causae eaedem sunt inventae cum rebus in- |
VIEW AND COMPARE
|
32 |
ventis et generatis cum rebus generatis, quoniam si sunt ge- |
VIEW AND COMPARE
|
33 |
neratae in praeterito ipsae sunt generatae in praeterito. Et si in futu- |
VIEW AND COMPARE
|
34 |
ro ipsae sunt generatae in futuro. Verbi gratia quia quando causa |
VIEW AND COMPARE
|
35 |
coagulationis congelationis in aqua est diminutiva motus, qui |
VIEW AND COMPARE
|
36 |
ponitur terminus medius in inventione coagulationis aquae. Et si |
VIEW AND COMPARE
|
37 |
est haec causa inventa in actu est congelatio inventa in actu. Et si |
VIEW AND COMPARE
|
38 |
est inventa in potentia et in tempore futuro congelatio, quod coagula- |
VIEW AND COMPARE
|
39 |
tio aquae est inventa in potentia et in tempore futuro. Et similiter |
VIEW AND COMPARE
|
40 |
est dispositio causati cum hac causa, scilicet quoniam est quando |
VIEW AND COMPARE
|
41 |
invenitur caasatum invenitur si est in tempore praeterito est in tempore |
VIEW AND COMPARE
|
42 |
praeterito. Et si est in tempore futuro, est in futuro. |
VIEW AND COMPARE
|
|
Commentum 14 |
|
43 |
Commentum 14 |
VIEW AND COMPARE
|
44 |
[130] Sed causae, quae non inveniuntur cum suis causatis et |
VIEW AND COMPARE
|
45 |
sunt agens et materia non sunt huiusmodi disposi- |
VIEW AND COMPARE
|
46 |
tionis cum causatis suis, scilicet si sint inventae, quod causa- |
VIEW AND COMPARE
|
47 |
ta sint inventa. Et si sunt paratae, ut est causata ipsarum sint pa- |
VIEW AND COMPARE
|
48 |
rata, ut inveniantur, sed inventis eis quidem sint causata ipsa- |
VIEW AND COMPARE
|
49 |
rum inventa et causae ipsorum sunt inventae. Et illud est, qui si |
VIEW AND COMPARE
|
50 |
est domus, iam est paries et fundamentum. Et si sunt causata |
VIEW AND COMPARE
|
51 |
etiam parata, ut inveniantur et causae sunt paratae, ut invenian- |
VIEW AND COMPARE
|
52 |
tur. Et hoc, quando invenitur ultimum invenitur primum, sed non quando |
VIEW AND COMPARE
|
53 |
invenitur primum, sequitur, ut inveniatur ultimum. Iamque dubitat in |
VIEW AND COMPARE
|
54 |
hoc et dicitur quomodo quando est ultimum non sequens primum |
VIEW AND COMPARE
|
55 |
erit generatio semper et continua. Et illud est, quia si est iam |
VIEW AND COMPARE
|
56 |
oportet, ut non sequatur generans, id est quod iam evacuatum est a |
VIEW AND COMPARE
|
57 |
generatione quod generatur et non erit generatio. Sed si est se- |
VIEW AND COMPARE
|
58 |
quens ipsum, tunc iam oportet, ut sit primum, quando inve- |
VIEW AND COMPARE
|
59 |
nitur inveniatur ultimum. Dicemus ergo, quod generans non sequi- |
VIEW AND COMPARE
|
60 |
tur ipsum generatum per se neque generatio est continua per |
VIEW AND COMPARE
|
61 |
se super id, super quod est motus unus continuus per se, |
VIEW AND COMPARE
|
62 |
quoniam si esset res ita, non esset possibile,ut esset finis gene- |
VIEW AND COMPARE
|
63 |
rantis continuus cum principio generati et extremitas et prin- |
VIEW AND COMPARE
|
64 |
cipium non est possibile, ut continuetur unum eorum cum |
VIEW AND COMPARE
|
65 |
alio, propterea quod utrumque ipsorum est indivisibile, nisi si |
VIEW AND COMPARE
|