1 |
rias et non propter scientiam cui sit subiectum utrumque inventum |
VIEW AND COMPARE
|
2 |
necessarium. Et est non possibile, ut proveniat nobis enuntiatio |
VIEW AND COMPARE
|
3 |
vera ex putatione falsa. Iam ergo remansit, ut sit enuntiatio |
VIEW AND COMPARE
|
4 |
super istas inventa ipsa putatio vera, scilicet quod sint inventa in actu |
VIEW AND COMPARE
|
5 |
et est possibile, ut inveniantur secundum contrarium eius, quod est in eis. |
VIEW AND COMPARE
|
6 |
Et hoc est credulitas terminorum mediorum in hac dispositione |
VIEW AND COMPARE
|
7 |
et conclusione consequente ex illis in hac dispositione, scilicet non ne- |
VIEW AND COMPARE
|
8 |
cessaria. Et diffinitio putationis est consequens huic naturae |
VIEW AND COMPARE
|
9 |
et illa, quia putatio, quod sit id, quod creditur in re, quod est ita aut non |
VIEW AND COMPARE
|
10 |
est cum eo, quod creditur in ipso, quod est possibile, ut sit in conclusio- |
VIEW AND COMPARE
|
11 |
ne illius. Et illud est, quia hoc non est possibile, ut creditur in eo, |
VIEW AND COMPARE
|
12 |
quod creditur, quod non sit possibile, ut econtrario secundum diversitatem eius, |
VIEW AND COMPARE
|
13 |
quod est, quod hoc credulitas sit putatio, sed scientia.[100] Iamque oportet, |
VIEW AND COMPARE
|
14 |
ut sint res, quae sunt in inventione sua cum hac dispositione, |
VIEW AND COMPARE
|
15 |
scilicet res possibiles, ut sint subiectum putationis primo per se, |
VIEW AND COMPARE
|
16 |
nisi quia nos invenimus etiam, quoniam cadit nobis putatio |
VIEW AND COMPARE
|
17 |
vera in rebus necessariis. Et ideo est dicenti, ut dicat, quod opi- |
VIEW AND COMPARE
|
18 |
nio putatio et scientia sint idem, quando sit consecutum unum. Et |
VIEW AND COMPARE
|
19 |
illud est, quia omne cum cadit in eo homini alicui scientia, iam |
VIEW AND COMPARE
|
20 |
est possibile, ut cadat in eo alii putatio. Et aequaliter est, si sit |
VIEW AND COMPARE
|
21 |
illud scientia cadens nota per se aut per medium. Et aequaliter, |
VIEW AND COMPARE
|
22 |
si sit proveniens per medium ex capitulo, quare est res aut ex |
VIEW AND COMPARE
|
23 |
capitulo, quae est res. Dicamus ergo, quod si est credulitas credenti- |
VIEW AND COMPARE
|
24 |
bus in rebus necessariis in essentia secundum hanc dispositionem. |
VIEW AND COMPARE
|
25 |
Et est, ut credatur in eis, quod sint inventae et quod non est possibile, ut |
VIEW AND COMPARE
|
26 |
sint secundum diversitatem eius, quod sint, tunc illa credulitas est scien- |
VIEW AND COMPARE
|
27 |
tia in illa re et non putatio. Et illud erit quando scitur cum hoc, |
VIEW AND COMPARE
|
28 |
quod illae res inventae sunt verae, quod sint per se et substantiales. Sed |
VIEW AND COMPARE
|
29 |
quando creditur in illis rebus necessariis, quod sunt verae tamen. Et illud |
VIEW AND COMPARE
|
30 |
est, quando non scitur ex rebus ipsarum, quod ipsae sint per se et ne- |
VIEW AND COMPARE
|
31 |
cessariae et quod quid apud ipsum in eis est putatio vera. Et |
VIEW AND COMPARE
|
32 |
aequale est, si sit inventio nota hoc modo nota per medium |
VIEW AND COMPARE
|
33 |
aut sine medio, quando est subiectum putationis et scientiae, ut iam |
VIEW AND COMPARE
|
34 |
sint in re una ut sint res una, quoniam putatio vera et falsa |
VIEW AND COMPARE
|
35 |
iam sunt in re una, et una earum est diversa ab alia in quid- |
VIEW AND COMPARE
|
36 |
ditate. Et sic est dispositio in scientia et putatione vera, quo- |
VIEW AND COMPARE
|
37 |
niam una et eadem dicitur multis respectibus. |
VIEW AND COMPARE
|
38 |
[101] Et putatio vera |
VIEW AND COMPARE
|
39 |
et scientia sunt una per unam intentionem ex intentionibus, de |
VIEW AND COMPARE
|
40 |
quibus dicitur nomen unum in subiecto. Et non sunt unum per in- |
VIEW AND COMPARE
|
41 |
tentionem aliam. Et illud est, quoniam utraque iam sunt unum in subiecto non in cali- |
VIEW AND COMPARE
|
42 |
tate, quemadmodum putatio vera et falsa iam sunt unum in subiecto. Et non |
VIEW AND COMPARE
|
43 |
sunt unum in respectu credulitatis. Et exemplum illius est, quoniam qui |
VIEW AND COMPARE
|
44 |
credit, quod diameter est commensurabilis costae, iam putet putationem |
VIEW AND COMPARE
|
45 |
falsam. Et quod dicit, quae ipsae est incommunicans costae propter res possibiles, |
VIEW AND COMPARE
|
46 |
iam credit putationem veram. Et qui credit, quod ipse est incommunicans ex |
VIEW AND COMPARE
|
47 |
rebus necessariis, iam credit scientiam certam. Et quando est scientia et puta- |
VIEW AND COMPARE
|
48 |
tio coniuncta, tunc quidem possibile, ut sint unum ex parte subiecti non cre- |
VIEW AND COMPARE
|
49 |
dulitatis, tunc est manifestum, quod non est possibile, ut sit homini uni |
VIEW AND COMPARE
|
50 |
in re una putatio et scientia simul, quod est possibile, ut sint homini uni in |
VIEW AND COMPARE
|
51 |
re una, quod ipsa non est possibilis, ut sit e diverso eius, quod est creduli- |
VIEW AND COMPARE
|
52 |
tas, quod possibile est, ut sit e diverso eius, quod est, quando illud est, quod est |
VIEW AND COMPARE
|
53 |
impossibile, sed quod sit illud, quod duobus hominibus in re una est possibi- |
VIEW AND COMPARE
|
54 |
le, scilicet quod sit uni eorum in ea putatio vera et alii scientia.[102] Iam igitur ostensa fuit |
VIEW AND COMPARE
|
55 |
ex hoc differentia inter scientiam et putationem.[103] Et speculatio quidem in reliquis |
VIEW AND COMPARE
|
56 |
uni animae rationalis, quae sunt mens et intellectus et scientia et ars et anima |
VIEW AND COMPARE
|
57 |
advertentia et sapientia, quia in quibusdam considerat naturalis et in qui- |
VIEW AND COMPARE
|
58 |
busdam practicus.[104] Et est ille, qui noscitur moralis et est subtilitas quidem |
VIEW AND COMPARE
|
59 |
et bonitas sensuum putabilis est casus super terminum medium, id est cui |
VIEW AND COMPARE
|
60 |
est expergefactio in tempore modico. Verbi gratia quoniam si vident homo, quod id, quod |
VIEW AND COMPARE
|
61 |
sequitur solem ex luna est luminosum semper advertit cito causam in |
VIEW AND COMPARE
|
62 |
illuminationi ipsius, et est quod ipsa illuminatur a sole. Et similiter si videt |
VIEW AND COMPARE
|
63 |
homo hominem loquentem homini, quorum unus est dives et alter pauper |
VIEW AND COMPARE
|
64 |
existimat, quod ipse loquitur ei, ut nuntiet ab eo aliquid. Et si sunt uterque |
VIEW AND COMPARE
|
65 |
odientes unum aestimat, quod ambo sunt amici. |
VIEW AND COMPARE
|
66 |
[105] Explicit dictio prima. |
VIEW AND COMPARE
|