|
Commentum 19 |
|
1 |
Sed divisiones, quae sunt secundum differentias. Commentum 19 |
VIEW AND COMPARE
|
2 |
[137] Dixit: Et in extractione quidem diffinitionis per viam |
VIEW AND COMPARE
|
3 |
divisionis utile est in diffinitione huius speciei magis |
VIEW AND COMPARE
|
4 |
quam utilitas secundum modum, qui ostensus est in eo, quod praecessit secundum |
VIEW AND COMPARE
|
5 |
quod via divisionum quidem in diffinitionibus non ignotae in dif- |
VIEW AND COMPARE
|
6 |
finitionibus notioris diffinitionis et quod quando conatur est in |
VIEW AND COMPARE
|
7 |
eis inventio diffinitionum ignotarum et ambulans in illo coo- |
VIEW AND COMPARE
|
8 |
peratur viam prologi et utilis est in specie diffinitionum in qui- |
VIEW AND COMPARE
|
9 |
bus non provenit occultatio, quae ostenditur per terminum medium |
VIEW AND COMPARE
|
10 |
et observatur in divisione in ipsis, quoniam magna differentia |
VIEW AND COMPARE
|
11 |
est in divisione inter hoc, quod ponatur differentia prima in ordi- |
VIEW AND COMPARE
|
12 |
ne suo aut inter hoc, quod curat res in eis econverso illius, scilicet ut |
VIEW AND COMPARE
|
13 |
ponatur ultimum in ordine primi, sicut qui dividit animal |
VIEW AND COMPARE
|
14 |
in id, quod est bipes. Et in id, quod non est bipes. Adverte, |
VIEW AND COMPARE
|
15 |
quod haec littera, quam exponit deficit in nostra expositione sine |
VIEW AND COMPARE
|
16 |
translatione, quoniam haec spes divisionis dat diffinitionem speciei |
VIEW AND COMPARE
|
17 |
specierum, quando sint diffinitiones quidem specierum compositae ex |
VIEW AND COMPARE
|
18 |
duabus rebus, quarum unum est genus propinquum et alia diffe- |
VIEW AND COMPARE
|
19 |
rentia, quae est post ipsam, scilicet quae consequitur ipsam absque medio, sicut |
VIEW AND COMPARE
|
20 |
est homo, cuius intentio est composita ex animali et rationali. Et exempla |
VIEW AND COMPARE
|
21 |
harum orationum, quae dant haec species accepta ex divisione est qui- |
VIEW AND COMPARE
|
22 |
dem composita ex generibus longinquis et differentiis ultimis, |
VIEW AND COMPARE
|
23 |
quoniam habens duos pedes est differentia ultima animali et sunt duae differentiae |
VIEW AND COMPARE
|
24 |
ultimae. Et propter illud oportet dividenti quando intendit venationem |
VIEW AND COMPARE
|
25 |
diffinitionis per divisionem, quod non pertranseat differentiam communem substantialem |
VIEW AND COMPARE
|
26 |
ad differentiam magis propria, scilicet ut non dividat genus alterius in dif- |
VIEW AND COMPARE
|
27 |
ferentias generis, quod est sub eo. Sed in differentias comprehenden- |
VIEW AND COMPARE
|
28 |
tes eas ita, ut dividat aut est in ea, quae habent alias separatas |
VIEW AND COMPARE
|
29 |
aut continuatas, iamque dimittat genus primum et non comprehen- |
VIEW AND COMPARE
|
30 |
dit omnia alia in divisione sua. |
VIEW AND COMPARE
|
|
Commentum 20 |
|
31 |
Ad probandum autem terminum. |
VIEW AND COMPARE
|
32 |
Commentum 20 |
VIEW AND COMPARE
|
33 |
[138] Et quando est hoc ita, tunc oportet eam invenire diffini- |
VIEW AND COMPARE
|
34 |
tionem per divisionem, ut cooperemur conditionibus tribus, |
VIEW AND COMPARE
|
35 |
quarum una est, ut accipiamus res, quae praedicantur |
VIEW AND COMPARE
|
36 |
de aliquo ex via, quid est. Et secunda est, ut sit ordo ipsarum, sicut re- |
VIEW AND COMPARE
|
37 |
memorati sumus, ponatur differentia prima prima et secunda secun- |
VIEW AND COMPARE
|
38 |
da et tertia tertia et similiter secundum consequentiam. Et conditio tertia est, ut ste- |
VIEW AND COMPARE
|
39 |
mus in dividendo apud summa, quae sunt aequalis diffinitio. Et |
VIEW AND COMPARE
|
40 |
conditio quidem proximae erit proveniens in rebus ignotae praedica- |
VIEW AND COMPARE
|
41 |
tionis de aliquo ex via, quid est, quando ostendimus per syllogismum, |
VIEW AND COMPARE
|
42 |
quod ipsae sunt inventae ei cum hac dispositione, quando sit syllogismus iam |
VIEW AND COMPARE
|
43 |
hoc, quo ostendatur quod hoc est substantiale huic sicut quod hoc est genus huius |
VIEW AND COMPARE
|
44 |
huic aut hoc accidens huic, quia omnis syllogismus est, quo quidem |
VIEW AND COMPARE
|
45 |
ostenditur una duarum harum rerum sicut ostensum est in libro topi- |
VIEW AND COMPARE
|
46 |
corum, scilicet quod quaesitum aut est substantiale aut accidentale. Et conditio qui- |
VIEW AND COMPARE
|
47 |
dem secundum est, quod sint partes diffinitionis ordinate ordine, |
VIEW AND COMPARE
|
48 |
quo oportet, quoniam illud erit quando ordinaverimus differentiam priorem |
VIEW AND COMPARE
|
49 |
et communiorem donec finiatur ad differentiam ultimam praeter quam dimit- |
VIEW AND COMPARE
|
50 |
tamus inter eas differentiam et faciemus consequi differentiam ipsarum cum |
VIEW AND COMPARE
|
51 |
differentia aequali sibi et quando currit dividens secundum hoc solo |
VIEW AND COMPARE
|
52 |
ex hoc necessario, ut sit omnis differentia ex ipsis communior eis, |
VIEW AND COMPARE
|
53 |
quod est sub eo et inventum rei, quae dividitur per ipsam inventione |
VIEW AND COMPARE
|
54 |
prima. Et si est inter primam ipsarum et ultimam differentia longa, ergo |
VIEW AND COMPARE
|
55 |
et differentiae medii, quae sunt inter eas sunt illae, quae continuant pri- |
VIEW AND COMPARE
|
56 |
mum cum ultimo continuatione essentiali. Sed conditio tertia |
VIEW AND COMPARE
|
57 |
et quae est, ut sit aggregatum aequale diffinitio, quoniam quod convenit |
VIEW AND COMPARE
|
58 |
quidem nobis illud, ut apparet et apparitione manifesta, quando |
VIEW AND COMPARE
|
59 |
dividimus genus altum primum in suas differentias oppositas |
VIEW AND COMPARE
|
60 |
deinde aspicimus illam rem intentam ad diffinitionem suam sub |
VIEW AND COMPARE
|
61 |
qua duarum differentiarum sit oppositarum et si inveniamus ipsam |
VIEW AND COMPARE
|
62 |
sub una ipsarum considerabimus utrum illud aggregatum ex differentia |
VIEW AND COMPARE
|
63 |
et genere sit aequale illi diffinitio aut communius eo. Et si sit communius |
VIEW AND COMPARE
|
64 |
separabimus illam differentiam etiam in differentias oppositas. Deinde conside- |
VIEW AND COMPARE
|
65 |
rabimus sub qua illarum sit illud diffinitum et quando inveneri- |
VIEW AND COMPARE
|
66 |
mus ipsum sub via ipsarum aspiciemus utrum aggregatum sit |
VIEW AND COMPARE
|